Liderlik Nedir? Tarzları, Avantajları, Dezavantajları

Belki de sizi destekleyen ve ilham veren eski bir patronunuz vardı. Belki de aranızın hiç de iyi olmadığı, siz kahve içerken bile tedirgin olduğunuz bir yöneticiniz de olabilir. Bilmemiz gereken şu ki liderlik her zaman siyah, beyaz ya da basit değildir. Peki liderlik nedir? İyi ya da kötü olarak sınıflandıramayacağımız pek çok liderlik tarzı vardır. Onları belirli senaryolar içerisinde, avantajlarını ve dezavantajlarını göz önünde bulundurarak kullanmak gerekir.

Kendi yaklaşımınızı anlamanın neden önemli olduğunu öğrenmek için okumaya devam edin. Artıları, eksileri, belirleyici özellikleri ile liderlik stillerini sizin için listeledik!

Liderlik Nedir?

Sizin için cümle nasıl tamamlanır: “Bir lider…”

Resmi bir iktidar pozisyonu, mertebe olarak bir üstünüzde çalışan kişi ya da sizden daha yüksek maaş alan bir şirket çalışanı? Bunlar geleneksel algılar olabilir, yalnızca anlamanız gereken herhangi biri lider olabilir. Tıpkı siz gibi. Bir lider, kendi eylemleri ve davranışlarıyla insanları yönlendirebilen ya da etkileyen kişidir. Sabit olarak bir takımı yönetmeseniz bile zaman zaman liderlik rolünde davranışlar sergileyebilirsiniz, bir toplantıya ev sahipliği yapmak gibi.

Tarzınızı anlamak neden önemli?

Erişiminizi ve koordinasyon gücünüzü maksimum verime taşımak için her şeyde olduğu gibi kendi tarzınızı anlamak önem taşıyor. Yaklaşımınızı bilmek, nereden başladığınızı ve nereye gittiğinizi fark etmeye ve ekibinizin iyileştirmelerini tanımlamanıza zemin hazırlayacak. Sorumluluk almanıza yardımcı olacak bu tutum; inançlarınız, yetenekleriniz, iletişim becerileriniz ve deneyimlerinizin harmanlanmış olduğu liderlik becerinizi tanımanıza da olanak sağlayacak.

İşlemsel Liderlik

Temelinde tipik bir işlem düşünmek yatar: Size bunu veriyorum ve karşılığında bunu yapıyorsunuz. Bu liderlik tarzının temelini oluşturan bu düşüncede liderler, ekip üyelerine talimatlar verir. Ardından alınan geri dönüşe yanıt olarak cezalar ve ödüller kullanırlar.

Örneğin bu lider çeşidi, iyi yapılmış bir işi alkışlar ya da övgüler sunabilir. İşin son tarihini kaçıran bir çalışan içinse tüm departmana ceza niteliğinde bir görev yerine getirmek zorunlu kılınabilir. Genellikle “söylüyorum” liderlik tarzı olarak tanımlanan bu yaklaşım biraz daha direktiftir. Tehditler ve beyin fırtınaları en belirgin özelliklerindendir.

Dönüşümcü Liderlik

Çalışanları inovasyona yönlendirmek, ilham vermek ve liderlik ettikleri ekibi ya da işletmeyi değiştirmeye yöneliklerdir. İyileştirmeler üzerine çalışan ve sürekli her şeyin daha iyi bir yolunu arayan liderlerin en fonksiyonel özelliği gözlem yetenekleridir. Güçlendirmeleri işleri kalıcı hale getirme ve yönetmeyle birlikte yapmak zorundadırlar. Eğer kendi düzeninde devam eden her olgu ya da işleme olduğundan daha iyi olabilecek gözle bakıyor, insanları konfor alanından sıyrılmaya ve sınırları zorlamaya teşvik ediyorsanız sizde de dönüşümcü liderlik vasıfları taşıyor olabilirsiniz. Aynı şekilde bir takım üyenizin daha önce imkansız olduğu düşünülen bir iş başardığını gördüğünüzde inanılmaz bir gurur duyarsınız.

Demokratik Liderlik

Bu kategorideki liderler, bir demokrasi algısıyla grupları ve projeleri yürütürler. Birlikte çalışmayı sürekli vurgular ve ekiplerini karar alma aşamasında aktif dahil ederler. Projelerin, düşüncelerin ve çalışmaların herkesi ve her şeyi nasıl etkileyebileceğini gözetirler. “Emir” olarak tanımlanabilecek taleplerini yüksek seviyeden alıcıya ulaştırmıyor, işleri halletmek için çok daha işbirlikçi bir tutum sergiliyorlar. Herkesin eşit ifade hakkına sahip olduğu toplantılar, sizin için en iyisiyse ya da başka bir çalışma arkadaşınızdan feedback almadan önemli bir kararı ne zaman verdiğinizi hatırlayamıyorsanız bu tutuma sahip olabilirsiniz.

Otokratik Liderlik

Demokratik liderlik tarzının tam zıttında yer alan bu çeşit liderlik, kendi yolunun en doğru ve mutlak olması temellerine dayanır. Otokratik liderler kendilerini mutlak güce sahip olarak değerlendirir ve kararlarını buna göre şekillendirirler. Sadece ne yapılmasını ifade etmekle kalmaz, bu görevlerin nasıl, nerede ve ne şekilde gerçekleşeceğine dair de diktelerde bulunurlar. Kararlar genelde stratejik ve hızlı alınsa da çalışanların kendini yetersiz, dinlenmemiş ya da kısıtlanmış görmesine yol açabileceği için şirket içerisindeki mutluluğu sağlayabileceği söylenemez. Grubunuzdaki beyin fırtınalarının işleri yavaşlattığını ve onlar fikirlerini söylediğinde hoşunuza gitmediğini fark ediyorsanız şüphelenmeye başlayabilirsiniz.

Hizmetkar Liderlik

Temelinde fedakarlık ve yardım temalarının yattığı bu liderlik çeşidinde onları takip eden insanları yükseltmeye ve geliştirmeye odaklanırlar. Enerjilerinin çoğu başkalarına nasıl yardım edebileceklerine adanır. Hatta öyle bir boyuttadır ki başkalarının ihtiyaçlarını kendi önceliklerine göre önceliklendirirler. Tutumunuza oldukça dikkat etmenizi ve ekibin size olan saygısını korumanız gerekir. Başkalarının işini yapmasına yardımcı olacak birliktelik ortamını oluşturmaya öncelik veriyor, istendiğinde yardımcı olma konusunda asla iki kez düşünmüyorsanız hizmetkar liderlik sinyalleri var demektir.

Tarzınızı değiştirmek ne kadar zor?

Yazıyı okumanızın ardından aklınızda bir şeyleri değiştirme hatta tüm bu liderlik çeşitlerinden biraz biraz sahip olarak öznel tutumunuzu yakalama isteğiyle dolmuş olabilirsiniz. Tarzınızı değiştirmek teoride hiç zor olmayacaktır, pratikte yaşanacak aksaklıklar için öncelikle mental olarak kendinizi hazırlamanız gerekir. Diyelim ki otokratik olma eğilimindesiniz fakat buna demokratik tutumlar serpiştirmek istiyorsunuz. Verdiğiniz kararlar hakkında ikinci bir görüş talep etmek, beyin fırtınası oturumları düzenlemek gibi adımlardan başlayabilirsiniz. Unutmayın ki “mükemmel” liderlik tarzı yoktur çünkü kalıplara sığdırılması mümkün değildir. Avantajlarını ve dezavantajlarını iyice gözden geçirdiğiniz, kendinizi ve ekibinizi oldukça mutlu edebildiğiniz başarılı bir tutum sergilemeniz dileğiyle!

Youthall’da işveren markası profilinizi oluşturmak için hemen tıklayın.