Pratfall Etkisi: Hatalarınızla Markanızın Reklamını Yapın

Peki size, kusur olarak nitelendirebileceğimiz bu ufak hataların çevrenizdeki insanlarda olumsuz bir etki yaratmayacağını; hatta Pratfall Etkisi’ne göre daha sempatik ve sevimli gözükmenizi sağlayacağını söylesek Gelin, hep birlikte Pratfall Etkisi’nin ne olduğuna ve markalar tarafından nasıl kullanıldığına bakalım!

Pratfall Etkisi ilk olarak 1966 yılında Sosyal Psikolog Elliot Aronson tarafından incelenmiştir. Üstün ya da ulaşılmaz görünen insanların hata yaptıklarında diğer insanların gözünde daha da çekici hale gelebileceği kuramlaştırılmıştır. Aronson, yüksek yetkinlikteki kişileri insanüstü olarak nitelendirdiğimizi ve ufak kusurların onları insanlaştırabileceğini bu sayede kendimizle ilişkilendirmenin daha mümkün olacağını fakat aynı senaryonun ortalama yetkinlikte biri için olumsuz şekilde nitelendirileceğini savunmuş, teorisini test edebilmek için ise bir deney yapmıştır.

Aronson, 48 üniversite öğrencisini 4 gruba ayırdı. İzlenimlerini öğrenmek için her bir gruba önceden kurgulanmış yanıtlar içeren ses kayıtları verildi. 

Soruları %30 doğru cevaplayan öğrencinin ses kaydı

Soruları %98 doğru cevaplayan öğrencinin ses kaydı

Soruları %30 doğru cevaplayan ve kayıt esnasında yüksek sesle kahve döken öğrencinin ses kaydı

Soruları %98 doğru cevaplayan ve kayıt esnasında yüksek sesle kahve döken öğrencinin ses kaydı

Dinleyicilere izlenimleri soruldu ve sonuç Aronson’u şaşırtmadı. Üstün olarak nitelendirdiğimiz öğrenci ufak hatası sayesinde daha çok sevildi; ortalama yetkinlikteki öğrenci, aynı hatayı yapmasına rağmen en az sevilen oldu.   

Hemen hemen herkesin sevimliliği ile tanıdığı Jennifer Lawrence’ı düşünelim. Oscar Töreni’nde ödül almak için sahneye çıkarken düşmüştü. Tüm dünyanın gözü üzerindeyken yapılan bu hata, üzerinden yıllar geçmesine rağmen hala daha Oscar’a damga vuran olaylar arasında. Lawrence, ufak sakarlığı sayesinde gecenin en çok konuşulan ismi olmayı başardı. Onu, ödül alan diğer oyunculardan ayıran tek şey ise deneyde de bahsettiğimiz gibi ‘kusurlu’ davranışıydı.

Bir başka örnek için ise Elon Musk’tan bahsedebiliriz. Tesla’nın yeni aracı Cyber Truck’ı kırılmaz camları ile tanıtırken, camları test etmek amacıyla yapılan hamleler sonucu 2 camının birden kırılması bir markanın yaşayabileceği en büyük krizlerden biriydi ama Tesla, basına açıklama yapmak ya da camların aslında kırılmaz olduğunu ispat etmek için çabalamadı ve farklı bir yol izledi: Başarısızlığını kutladı. Tesla’nın web sitesinden satın alınabilecek hatıra tişörtlerine kırılan camların fotoğrafını bastırdı. Aracın tanıtımını herkes konuştu, tişörtlerin tamamı satıldı ve Tesla yine de ön satışlarda yükselmeyi başardı. Yapılan bu hata Musk ve Tesla’yı daha sevilebilir kılmış, gündemde tutmuştu. 

Çoğu marka ve ünlü, kusurlarını gizlemeye çalışır. Her reklam, parlak ve mükemmel olması için photoshoplanır, her ayrıntıyı doğru bir şekilde elde etmek için milyonlarca dolar harcanır. 

Fakat günümüzde milyonlarca dolar harcanmayan projelerde, olduğu gibi kamera karşısına geçen youtuberlar her hafta ilgiyle takip ediliyor, bir ünlü photoshopsuz ve güzellik algılarının dışında fotoğraf attığında daha fazla beğeni topluyor.

Pratfall Etkisi’nin farkına varan dünyaca ünlü markalar da son dönemde büyük değişikliğe gitti ve ürünlerini tanıtırken daha doğal ve birkaç yıl öncesine kadar kusurlu olarak nitelendirecekleri, bu yüzden de değerlendirmeye dahi almayacakları kişileri kullanmaya başladılar. Bu sayede daha çok konuşulan ve etkisini pazarlamada da gören markaların bize yaptıkları iyilik ise kusurların hayatın her yerinde olduğunu göstermeleri oldu.

Kusurlar, makineler tarafından değil insanlar tarafından yapılan dürüst dokunuşları gösterir. Bu etkiyi yaratabilmek için kasıtlı bir hata yapmaya çalışmayın fakat ürününüzde herhangi bir kusur varsa (ki kesinlikle vardır) bunları gizlemek zorunda hissetmeyin.

Kusurlarınızı hedef kitlenize göstermek, markanızı insancıllaştırmanın ve daha ilişkilendirilebilir hale gelmenin harika bir yolu olabilir. Pratfall etkisini markanızda kullanmayı unutmayın, bu pazarlama taktiği ile siz de kriz anlarını fırsata çevirin!