Bir Sonuç Değil Yolculuk: Yaratıcılık ve İnovasyon

Çeşitli eğitim programlarında sıkça bahsedilen ve 21. yüzyıl becerileri içerisinde ekseriyetle karşımıza çıkan “yaratıcılık” ve “inovasyon” kavramlarının bu kadar öne çıkmasındaki temel neden nedir? Günümüz iş ve sosyal hayatında fark yaratabilme ve adapte olabilme konusunda bu iki kavramın rolü nedir? Yaratıcılık doğuştan mı gelir, yoksa öğrenilebilir mi? Bu ve benzeri sorular, üniversite çağındaki bireyler başta olmak üzere, eğitim gören ya da görmeyen birçok insanın zihnini kurcalayabilecek sorulardır. Bu soruları cevaplamadan önce birkaç konuya değinmenin oldukça faydalı olacağına inanıyorum.

Yaratıcılık, hayatımızın ilk bölümlerinden itibaren çoğumuzun hayatına giren bir konsept. Henüz ilkokulda sınıfta elimize iliştirilen kartonlar ve kağıtlarla sınıfı süslemek aklıma bu konu ile ilgili gelen ilk anılardan biri diyebilirim. Ortaokulda tiyatro gösterilerinin hazırlanmasında görev almak, lisede ise çeşitli kurumlarla sosyal projeler düzenlemek, yaratıcılık konusundaki ilk adımlarımı atmama vesile oldu. İlk günden bugüne bu tarz inovatif faaliyetlerle iç içe olup yaratıcılığımın sınırlarını zorlamaya çalıştım.

Peki yaratıcılık bir organizma ise bu organizmanın çekirdeği, başlangıç noktası nedir? 18 Mart Salı akşamı Shell Türkiye ve Bilim Virüsü’nün iş birliğiyle gerçekleştirilen İLERİDE Programı kapsamında bu yetkinlik üzerine aldığımız eğitim esnasında eğitimi veren Dr. Umut Ekmekçi’nin belirttiği üzere “Yaratıcı çözümler ‘sorgulama’ ile başlar.” Bana göre burada belirtilen “sorgulamak” kavramı, sadece çevremizde gördüklerimizin nedenini sorgulamakla sınırlı değildir; aynı zamanda bu olaylara alternatif bakış açıları geliştirerek en iyi sonucu elde etmeye çalışmak anlamına gelir. Bu tür gözlemler ve sorular, basit günlük olayların bile altında yaratıcı çözüm fırsatları olabileceğini fark ettiriyor diyebilirim. Sonuç olarak benim için gözlem yapmak sadece bakmak değil; anlamaya çalışmak ve yeni yollar hayal etmektir.

İnovasyon tam anlamıyla ne anlama gelmektedir peki? Bu soruyu cevaplamak için yazının bu kısmında Dr. Umut Ekmekçi’nin bir alıntısı ile devam etmek isterim: “Sorunu gör, gördüğünü çöz, çözdüğünü geliştir, geliştirdiğinden değer yarat.” Bu söz bana göre inovasyonun içeriğini adım adım özetliyor.

Gerçekten de her inovasyon, bir problem fark etmekle başlar. Bir ihtiyacı veya aksayan bir süreci ifade etmek ihtiyacı duyan insan, yaratıcı ve sorgulayıcı bir zihne sahiptir. Problemi fark ettikten sonra, pasif kalmak değil, çözüm için düşünmek gerekir. İşte bu noktada yaratıcılık devreye girer. “Bu sorunu nasıl çözebilirim?” diye sormak, alternatifler üretmek, risk almak gerekir. İlk çözüm her zaman mükemmel olmayabilir. Bu nedenle geri bildirim almak, test etmek ve iyileştirmek oldukça kritiktir. Sürekli öğrenmeye açık, esnek bir yaklaşımla çözümü daha iyi hâle getirmek gerekir. Son aşamada ise bu çözüm, katkı sağlayan, fark yaratan, fonksiyonel ve anlamlı bir şeye dönüşmelidir. Yani sadece kendi işimize yarayan bir çözüm değil, bir topluluğa, kullanıcıya, müşteriye gerçek değerler sunan bir inovasyon olarak ortaya çıkmalıdır.

Bütün bu anlattıklarımın ışığında, bu yazının başında söz ettiğim soruları cevaplamam gerekirse, hızlı değişimlerin ve çeşitli belirsizliklerin yaşandığı günümüz dünyasında teknolojik gelişmelerle bilgiye ulaşmanın kolaylaşması, bilgiyi işleme şeklimizin önemini oldukça artırdığını söyleyebilirim. Çağımızda birbirinin karbon kopyası çözümlerden sıyrılmanın ve farklılaşmanın yolu yaratıcı düşünebilmek ve inovatif çözümler üretebilmekten geçiyor. Her ne kadar hayatımızın her alanında fark yaratmamıza yardımcı olan bu yeteneği doğuştan elde edebilen insanlar olduğuna inansam da bana göre bu yeteneğin de çok pratik gelişebileceğine inanıyorum. Dolayısıyla inovasyon ve yaratıcılık, bir kas gibi ne kadar kullanırsak o kadar güçlenir diyebilirim.

Son olarak gündelik hayatımızda ciddi bir önem arz eden bu konuyu ele alan Shell Türkiye ve Bilim Virüsü ekiplerine, bu konuda bize oldukça faydalı ve ilham verici bir eğitim sunan eğitmenimiz Dr. Umut Ekmekçi’ye teşekkürlerimi sunuyorum.

Ada Şen - Boğaziçi Üniversitesi İşletme Bölümü Öğrencisi