Dijital Çağın Üretkenlik Modeli: Multidisiplinerlik

Üretkenlik günümüzün en önemli niteliklerinden. Pek çok insanın kafasını kurcalayan “Nasıl daha üretken olurum?” sorusu birçok farklı kavramın ve üretkenlik biçiminin oluşmasına yol açtı. Bu kavramlardan biri, çağın en yaygın üretkenlik biçimlerinden olan “multidisiplinerlik”. Peki, kişisel gelişimin aynı anda pek çok farklı alanda yaşandığı multidisiplinerlik nedir? Kavramı; sebepleri, sonuçları ve özellikleriyle inceleyelim.

Multidisiplinerlik Nedir? Kavramın Tarihçesi

Multidisiplinerlik; sanatsal, bilimsel ve entelektüel her tür bilgi sahasında birden fazla alanla ilgilenmek, tüm bu alanlara bir hobinin ötesinde adanarak o alanlarda çalışmak anlamına gelir.

Antik çağlardan Rönesans’a uzanan süreçte sanatçılar, bilim insanları ve entelektüeller çoğunlukla birden fazla farklı alanda uzmanlaşmıştır. Aristo gibi antik filozoflardan Leonardo Da Vinci gibi Rönesans sanatçılarına kadar birçok önemli tarihi figürün; fizik, matematik, felsefe, teoloji ve mühendislik gibi birbirinden çeşitli alanlarda önemli çalışmaları bulunur ancak bilimsel gelişmelerin Aydınlanma sonrası hızlanması ve sanayi devrimiyle müthiş bir ivme kazanmasıyla toplam bilgi dağarcığı, tek bir kişinin hakim olamayacağı kadar genişlemiştir. Genel bilgi birikiminin her alanında bir uzmanlaşmanın görülmesi işte böyle ortaya çıkmıştır.

Ancak son yirmi yılda bu durumda hızlı bir değişim gözlenmekte. Sanayi devrimi ve 20. yüzyıla özgü uzmanlaşmış üretim ve eğitim dinamikleri hızla değişmekte. Artık bir insanın tek bir alanın uzmanlığıyla yetinmesi ender görülen bir durum haline geldi. Peki bu değişimin sebepleri neler olabilir?

Multidisiplinerliğin Yaygınlaşma Sebepleri Nelerdir?

• Sürekli Yeni İlgi Alanlarıyla Tanışabilme İmkanı

Var olan her tür bilginin devasa bir ağ içinde anlık aramalarla bulunabildiği günümüzün aksine geçmişte bilgiye ulaşmak çok daha analog yöntemlerle mümkündü. Bu dönemlerde en temel bilgi merkezi olan kütüphaneler de uzmanlık alanlarına göre düzenlendikleri için çeşitliliğe büyük ölçüde izin vermiyordu. Ancak şimdi internet sayesinde her tür alana dair bilgi her an ve milyonlarca farklı kaynaktan ulaşılabilir durumda. İnsanlar özellikle bir alana dair araştırma yapmasa dahi, artık kamusal mekan haline gelen sosyal medya ve benzeri paylaşım platformlarında birbirinden çeşitli alanlarda yapılmış çalışmalara denk gelebiliyor. İnternet kullanıcıları da o güne dek ilgileneceklerini düşünmedikleri birçok alanla tanışıp o alanda araştırma yapma ve eğitim alma şansı elde ediyor.

• Eğitim Kaynaklarının Kolay Ulaşılabilirliği

Hiç birden fazla sekmede birçok farklı konunun eğitim videosunu veya temel bilgiler veren bir makaleyi beklettiğiniz oldu mu? İşte tam da böylece, internet üzerinden yeni bir alanla tanışan insan hiçbir gecikme olmaksızın yazılı, görsel ve dijital her türlü kaynağa anında ulaşım şansını elde edebiliyor. Geçmiştekinin aksine bir uzmanın mentorluğuna, bir eğitim kurumunun rehberliğine ihtiyaç duymadan; ulaşılması kimi zaman maddi, kimi zaman coğrafi sebeplerden, bazen de zaman darlığından mümkün olmayan ücretli ve yüz yüze eğitim modeline muhtaç kalmadan eğitime ulaşabiliyor. Üstelik bu eğitim ve kaynakların önemli kısmı ücretsiz biçimde elde edilebilir olduğu gibi, kullanıcı fikirleri ve moderasyonuyla düzenlenebilir halde, bilginin demokratikleştiği bir seviyeye de ulaştı.

• Piyasanın Çok Yönlü Çalışan Talebi

İlgi alanı ve eğitim olanaklarının büyük ölçüde ulaşılabilir hale gelmesiyle insanlar sadece kişisel tatmin amacıyla da büyük oranda farklı alanlarda kendilerini geliştirme şansı buldu. Bunun bir sonucu olarak da farklı alanlara ilgi duyan insanlar, geleneksel olarak tek bir uzmanlığa dayalı iş alanlarında birçok konunun hakimi oldukları için daha avantajlı hale geldiler. İşte multidisiplinerliğin hızlı artışında; iş kollarının, işverenlerin ve piyasanın bu çoklu görev yapabilme potansiyelini hemen fark etmesi de etkili. Artık multidisiplinerlik ekstra bir yetenek değil, tüm işverenlerce aranan bir özellik haline geldi. Böyle bir durumda da iş hayatına atılan ve atılmaya hazırlanan birçok insan kendini farklı alanlarda gelişmeye adadı.

Multidisiplinerliğin Geleceği

Tüm bu gelişmeler sonucunda pek çok çalışan, hobi sahibi insan ve sanatçı günden güne daha fazla farklı alanda kendilerini geliştirmek üstüne çalışmalar yapıyor. Uzmanlaşmanın hızla yerini “İsviçre çakısı” niteliğinde bireylerin çalışmalarına bıraktığı bir gelecekte odaklanma ve yetkinlik sorunlarının yer yer yaşanması da gayet mümkün. Olası yan etkilerine rağmen multidisiplinerlik, yüzyıllardır üzerine düşünülen ve bilgi üretilen alanlara farklı uzmanlık biçimlerinin tecrübesini taşıyarak o alanlara çok daha taze bakış açıları, eski köylere yeni adetler getirme potansiyeline de fazlasıyla sahip.